Üç boyutlu taş işlemeciliğinin zirve yaptığı kapı

Divriği Ulu Camii imamlarından uzman-rehber Nail Ayan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Divriği Ulu Camii ve Daruşşifası'nın 4 kapısından biri olan Cennet Kapısı'nın kale kapı, kuzey kapı veya giriş kapı olarak da bilindiğini söyledi.

En ihtişamlı, görkemli ve heybetlisinin Cennet Kapısı olduğunu ifade eden Ayan, "Bu kapıda anlatılacak çok şey var. Çünkü başmimar Muhlis oğlu Ahlatlı Hürrem Şah, taşları adeta hamur gibi yoğurmuş. Bu kapıyı anlatmak için diller kısır, kalemler kırıktır" dedi.

Ayan, eseri yaptıran Mengücekoğulları'nın Selçuklulara bağlı mütevazi bir beylik olduğunu ve Selçuklu'ya saygısını da bu eser üzerinde bir çok yerde kullandığını belirtti.

Kapının üzerinde yaklaşık 250-300 tane sekizgen yıldız motifi olduğunu ve hiçbir motifin başka bir yerde tekrar edilmediğini anlatan Ayan, eserin tamamında da aynı durumun söz konusu olduğunu ifade etti.

Ayan, eserin başmimarının, motif ve şekillerin zenginliği ile simetri ve asimetri anlamında çıtayı zengin tuttuğunu anlatarak, şunları kaydetti:

"Yani sağ tarafta gördüğümüz motifleri sol tarafta görmemizin imkanı yoktur, detaya indiğimizde göreceli asimetri hakimdir. Üzerinde binlerce hatta on binlerce motifin olması ve hiçbir motifin bir daha başka bir yerde kendisini tekrar etmemesi, kainattaki varlıkların tekliğini anlatıyor. Başmimar, 'Allah birdir, biri sever' sözünden esinlenerek hiçbir şekli, hiçbir motifi bir daha tekrar ettirmemiştir. Aynı zamanda bu kapımız üç boyutlu taş işlemeciliğinin zirve yaptığı kapıdır."

Cennet Kapısı'ndaki dev Lotus yaprağının 800 yıl önce şaşırtıcı biçimde üç boyutlu bir taş işlemeciliği şeklinde yapıldığını ifade eden Ayan, "Kapı üzerinde yer alan hayat ağacı motifi ve onun üzerindeki güneş diski dediğimiz rozet, sonsuzluğu ifade eder. Hayat ağacı motifi demek, yaratılanlar için yani bizler için zaman ve mekan sınırlandırılması yapılmaz ise sonsuza kadar gider, bu da ahiret alemini anlatmaktadır" diye konuştu.

-"Allah aşkının simgesidir"-

Ayan, kapıda sadece cennetin anlatıldığını dile getirerek, şöyle devam etti:

"Bu kapının komplesinde cennet anlatılmış, cehennem anlatılmayacak mı- Cehennemi de anlatabilmek adına altında ateş yanan kazanları yapmış ve üzerinde devam eden sütunları boş bırakmış, hiçbir motif, işleme yapmamıştır. Bu kadar güzelliğin içerisinde kötülüğe yer yoktur mesajı verilmiş. Biz insanlara,

'cenneti hak edelim, cennet güzelliklerle doludur, cehennem boştur' mesajı verilmiştir. Kapı üzerinde bir kitabe yazılmıştır. Eşi benzeri olmayan bu kitabe, beş ana parçadan oluşur ve bir botanik bahçe içerisine yerleştirilmiştir. Kitabede, 'Süleyman Şah oğlu Ahmet Şah tarafından bu caminin yapılması için 626 Hicri yılında emir verildi, Allah saltanatını, mülkünü daim etsin' yazmaktadır. Bu kitabenin birinci parçasında gül motifi, son parçasında ise bülbül motifi vardır. Gül Peygamber Efendimizin simgesi, bülbül ise ilahi aşk. Allah aşkının simgesidir. Yani üstat, 'biz bu camiyi, bu mabedi gül ile bülbüle olan aşkımızdan yaptık, bize bunu yaptıran Allah ve Resulüne olan aşktır' diyerek son sözü, son noktayı koymuştur."

Yayıncı: Cemal Coşkun - SİVAS